Son zamanlarda hayatımızın her noktasına aktif olarak dahil olan sosyal medya ve haberleşme programları gün geçtikçe etkisini büyütmekte. Bu büyüme sonucunda artık yargılama hukukumuzda da delil türlerinden biri haline gelmiş bulunmaktadır.
Hayatımıza bu şekilde dahil olan bu tür sosyal medya ve haberleşme uygulamaları, yargılama hukukunda delil olarak gösterilebilir? Hangi şekilde delil olarak kabul edilebilir? Delil sayılabilmesi için nasıl sunulması gerekiyor? Özel yazışmalar, delil olarak sunulabilir mi? Bir kişinin yazışmalarını hukuka aykırı bir şekilde elde etmek durumunda hangi suçlar oluşmuş olur ve bu tür bir bilgi delil olarak sunulabilir mi? Bunları ele alacağız.
Delil, bir şeyi ispata ulaştıran araç anlamına gelmektedir. Delil ve ispat yöntemleri ceza ve hukuk yargılamasında ele alınmıştır. Burada bu detaylara girmeden hem ceza yargılaması hem de hukuk yargılaması bakımından Whatsapp yazışmalarının delil olabilme niteliği ve koşullarını değerlendireceğiz.
Buna göre hukuk sistemimizde bir şeyin delil sayılabilmesi için öncelikle hukuk aykırı bir şekilde elde edilmiş olmaması gerekiyor. Hukuka aykırı bir şekilde elde edilen bir bilgi, yazışma, görüntü ve ses kayıtları delil olarak kabul edilemez ve mahkeme tarafından dikkate alınmaz. Bunun aksi olsaydı ve hukuka aykırı şekilde elde edilen deliller mahkeme tarafından kabul görmüş olsaydı mahkeme ve hukuk sistemi bir hukuka aykırılığa göz yummuş olacak, hukuk devleti ve prensipleri ve yargılama hukukunda adil yargılanma hakkı zarar görecektir. Böyle bir durumun oluşması, hukuka aykırı delilin kabul edilmesi durumundaki menfaate göre daha büyük bir problem yaratmış olur.
Buna ilişkin Ceza Muhakemesi Kanununda ve Hukuk Muhakemesi Kanununda ilgili maddeler:
Ceza Muhakemesi Kanunu:
Madde 217 – f. (2) Yüklenen suç, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebilir.
Hukuk Muhakemesi Kanunu:
MADDE 189 f. (2) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz.
Bu çok önemli detayı anlattıktan sonra WhatsApp yazışmalarının bu konudaki durumuna bakalım. Öncelikle şimdiye kadar ele aldığımız gibi, hukuka aykırı bir yolla elde edilmiş WhatsApp yazışmaları delil olarak kullanılamaz, yargılama esnasında mahkeme tarafından dikkate alınmaz. Bu durum eldeki WhatsApp yazışmaları, söz konusu iddia ve vakıayı şüpheye yer vermeyecek şekilde desteklese bile geçerlidir.
WhatsApp yazışmalarının hukuka uygun bir şekilde delil olarak sunulabilmesi için, söz konusu WhatsApp yazışmalarını delil olarak sunan kişinin o WhatsApp yazışmalarının taraflarından biri olması gerekiyor. Buna göre WhatsApp yazışmaları, yazışmanın tarafları tarafından ve ayrıca söz konusu yazışmalar WhatsApp grubu içerisinde yazılmış ise o WhatsApp grubundaki her kişi tarafından delil olarak sunulabilir.
Bu tür bir yazışmayı, kişinin bilişim sistemine hukuka aykırı bir şekilde erişerek elde etmek hukuka aykırı olduğu için delil olarak kabul edilmemesinin yanı sıra ayrıca bir suç oluşturur. Türk Ceza Kanunu’nda “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” kenar başlığı altında düzenlenen TCK madde 136 ve ayrıca “Bilişim sistemine girme” kenar başlığı altında düzenlenen TCK madde 243 bu hususları ele almaktadır. Buna göre:
TCK
Madde 136- (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Madde 243- (1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.
Denilmektedir. Burada TCK madde 243’te dikkat çekmemiz gereken bir diğer husus suçun oluşması için verilerin kayda alınması koşulunu ön görmemekte, bilişimi sistemine girmeyi suçun oluşması için yeterli saymaktadır.
-BOŞANMA DAVALARI kapsamında WhatsApp yazışmalarının delil olarak kullanılabilmesi:
Eşlerin birbirlerinin WhatsApp yazışmalarını gizlice kontrol edip ele geçirmesi durumunda söz konusu WhatsApp yazışmaları hukuka aykırı şekilde elde edilmiş olunacaktır. Bu şekilde ele geçirilen WhatsApp yazışmaları hukuka uygun delil sayılamaz ve hukuka aykırı olmaları sebebiyle de mahkeme tarafından dikkate alınmaz. Ancak eşler arasında yapılan WhatsApp yazışmalarında eşlerden birinin hakaret, tehdit beyanları delil olarak sunulabilir. Ayrıca eşlerden birinin WhatsApp yazışmalarında aldatma durumunu açıklaması durumunda bu yazışmalar mahkemeye delil olarak sunulabilir.
En son belirtmek gerekir ki hukuka uygun şekilde elde edilmesi durumunda her WhatsApp yazışmasının söz konusu uyuşmazlık konusunu veya iddiayı çözeceği veya sonuçlandırabileceği anlamına gelmemektedir. Hâkim de taraflar da bu WhatsApp yazışmalarının şüpheye yer bırakmayacak şekilde söz konusu kişi tarafından, hile ve yönlendirme olmadan atıldığını da inceleyecektir.