Kentsel dönüşüm hukuku, deprem ve diğer doğal afet risklerine karşı dayanıksız yapıların yıkılarak, şehir planlama ilkelerine uygun şekilde daha sağlam, güvenli ve yaşanabilir hale getirilmesini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, afet riskini azaltmak, yaşam kalitesini artırmak ve sürdürülebilir kentleşmeyi sağlamak amacıyla oluşturulmuş yasal düzenlemeleri kapsar.

Kentsel Dönüşüm Hukukunun Kapsamı

Kentsel dönüşüm hukuku, çeşitli hukuki ve teknik düzenlemeleri içeren geniş bir alanı kapsamaktadır:

• Riskli Yapıların Tespiti: Depreme ve diğer afetlere karşı dayanıksız olduğu belirlenen binaların teknik analizler sonucunda tespit edilmesi ve dönüşüm sürecine dahil edilmesi.
• Yıkım ve Yeniden İnşa Süreci: Mevcut yapıların güvenlik açısından uygun olmaması durumunda yıkılarak, yerine modern ve sağlam yapılar inşa edilmesi.
• Hak Sahiplerinin Hakları ve Paylaşım Süreci: Kentsel dönüşüm sürecinde mülk sahiplerinin haklarını koruyacak düzenlemeler, mülkiyet paylaşımı ve kira yardımları.
• Kamulaştırma ve İmar Planları: Belediyeler ve devletin, kent planlama süreçleri çerçevesinde kamulaştırma yaparak dönüşümü hızlandırması ve yeni imar planlarını oluşturması.
• Devlet Destekleri ve Teşvikler: Dönüşüm sürecine katılımı teşvik etmek amacıyla mülk sahiplerine sağlanan kira yardımları, kredi destekleri ve vergi avantajları.
• Dönüşüm Sürecindeki Hukuki Uyuşmazlıklar: Kentsel dönüşüm projelerinde mülk sahipleri, belediyeler ve müteahhitler arasında doğabilecek anlaşmazlıkların çözümü.

Kentsel Dönüşüm Hukukunun Önemi

• Deprem ve Afet Risklerini Azaltır: Eski ve dayanıksız binaların yerine güvenli yapılar inşa edilerek can ve mal kayıplarının önüne geçilir.
• Modern ve Yaşanabilir Kentler Oluşturur: Kentleşme ilkelerine uygun, daha düzenli, çevre dostu ve sosyal donatıları olan yaşam alanları sağlar.
• Mülkiyet Haklarını Korur: Mülk sahiplerinin haklarını güvence altına alarak, haksız kayıpları önler.
• Ekonomik ve Sosyal Katkı Sağlar: Yeni yapılan binalarla birlikte bölgedeki ekonomik değer artar, istihdam yaratılır ve sosyal yaşam kalitesi yükselir.
• Hukuki Süreçleri Düzenler: Dönüşüm süreçlerinde ortaya çıkabilecek hukuki ihtilafların çözümünü sağlar ve tarafların haklarını korur.

Kentsel dönüşüm hukuku, sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir şehirler oluşturmayı hedefleyen, toplumsal fayda sağlayan önemli bir hukuk dalıdır. Özellikle deprem kuşağında yer alan ülkelerde, bu hukuk dalı kentlerin geleceğini şekillendiren kritik bir role sahiptir.